BES Nedir? BES, resmin büyüğünden bahsediyorsak Bireysel Emeklilik Sistemi, katılımcılar için ise Bireysel Emeklilik Sözleşmesi demektir
BES Nedir?
Dünyada birikim büyüklüğü açısından sigorta sektöründen sonra ikinci büyük kurumsal tasarruf sistemi, bireysel emeklilik fonlarıdır. “Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu” çoğumuz tarafından Bireysel Emeklilik ya da kısaca BES olarak bilinir ve emeklilik kavramıyla özdeşleştirilir. Halbuki kanunda tasarruf ve yatırım kavramları da yer almaktadır. Ancak kanunun adında “bireysel” kelimesinin hemen ardından gelen “emeklilik” kavramı, sistemin “özel emeklilik” ile özdeşleştirilmesine yol açmış, böylece –istenmese de- “tasarruf” ve “yatırım” kavramları göz ardı edilmiştir. Oysa Bireysel Emeklilik Sistemini(BES) üç temel kavramla tarif etmek gerekir: Tasarruf, Yatırım, Emeklilik. Gerçekten BES’in mevcut mevzuatı çerçevesinde tasarruf ve yatırım kavramları emeklilik kadar –bize göre emeklilikten daha fazla- önemlidir. Hatta bireysel emeklilik sistemini, Bireysel Tasarruf Sistemi olarak tanımlamak çok daha isabetli olur. Bu tanımda yatırım kelimesi özellikle yer almaz, çünkü zaten yatırım değerlendirilen tasarruftur.
“Bireysel emeklilik yaptırdım” dediğinizde aslında; seçtiğiniz emeklilik şirketinde bireysel emeklilik hesabı açtırmış olursunuz. Bu hesaba emeklilik yatırım fonu almanız mümkün olur. Yapmış olduğunuz ödemeler ile hesabınızda emeklilik yatırım fonu biriktirmeye başlarsınız.
BES Ne Değildir?
Bireysel emeklilik sistemi, kısa ve kolay yoldan zenginleşme aracı değildir. Hiç kimse bireysel emeklilik sistemine girerek kısa vadede zenginleşemez. Sistemin yapısı gereği, vade uzadıkça fayda artar.
Bireysel emeklilik sistemi Sosyal Güvenliğin alternatifi değildir.
BES bir sigorta değildir. İçinde sigorta unsuru barındırmaz.
BES’te sağlık sigortası yoktur. BES yaptırdığınız veya BES’ten emekli olduğunuz için SGK’dan alınan sağlık hizmetine benzer bir hizmet BES’ten alamazsınız.
BES’i kimlere tavsiye etmiyoruz?
Ben kendi paramı değerlendiririm. Konusunun da uzmanıyım. Geçmişte de tasarruflarımı karlı yatırımlarda kullandım diyorsanız BES’e ihtiyacınız yok. Emeklilik ile ilgili bugün işimin kapısına kilidi vursam üç kuşak sonraya param yeter diyorsanız yine BES’e ihtiyacınız yok.
Ev kadınıyım ve halimden memnunum diyorsanız. Kocamın bana bakması beni rahatsız etmez diyorsanız. Çünkü BES maddi olarak eşe bağımlı yaşamı azaltacaktır.
BES’ten SGK’dan beklediğiniz anlamda bir emeklilik bekliyorsanız, sağlık hizmeti ya da katkı ödemesiz bir maaş beklentiniz varsa.
“Bunlar yeni zenginler yaratmak, sermaye oluşturmak için ayak oyunları, bu işin de nemalananları çıkacak, mağdur yine sisteme girenler olacak” diyorsanız.
Bireysel emeklilik işi yapıp personeline BES yapmayan şirketler işin ruhunu kavramamışlardır. BES’e hiç ihtiyaçları yok.
Kısa vadede voleyi vurayım diyorsanız, sizin de BES’e ihtiyacınız yok.
2016 yılında BES'te 'ilginç' neler oldu?
2016 yılında kurulan her 5 sözleşmeden biri mevcut katılımcıya yapılmış.
Katılımcılar ilk 3 yılda şirketlerini değiştirmeye meyilli olmuşlar. (Aktarım)
3. yıldan sonra katılımcılar aktarıma olan ilgilerini azaltmışlar, hatta 5 yıl aynı şirkette kalan katılımcı mevcut şirketinde kalmaya meyilli olmuş.
Sistemden çok cayan olmuş: 2016 yılında 942 bin sözleşmeden cayılmış.
En fazla aktarım yapan katılımcıların fon büyüklüğü 2500 ile 7500 lira arasında (yaklaşık 160 bin katılımcı). Sonra 10 bin ile 15 bin arası birikimi olanlar (yaklaşık 50 bin katılımcı), daha sonra 25 bin - 50 bin lira birikimi olanlar (yaklaşık 40 bin katılımcı).
Sistemden çıkışlar en çok 12. ayda yaklaşık 120 bin, 36. ayda 85 bin, 60. ayda 50 bin olarak gerçekleşmiş.
Katılımcılar ortalamada aylık 233 lira ödemiş.
Sistemde tek sözleşmesi olan katılımcılar %77, iki sözleşmesi olan katılımcılar %16 oranında.
Kadınlar bireysel emeklilikte para biriktirmeyi daha çok sevmiş.
Erkeklerin fon büyüklüğü kişi başı 7624 lira iken kadınların fon büyüklüğü kişi başı 8691 lira olarak gerçekleşmiş.